Wat zijn PBM’s (Persoonlijke Beschermingsmiddelen)?

Persoonlijke beschermingsmiddelen of PBM’s zijn alle accessoires die door een werknemer gedragen of vastgehouden kunnen worden om hem te beschermen op de werkvloer. Voorbeelden hiervan zijn veiligheidshandschoenen, helmen of stofmaskers.

We laten je hier zien hoe je jezelf en je collega’s het best beschermt. Daarnaast houden we halt bij de eisen waaraan PBM’s moeten voldoen en met welke verplichtingen je als werkgever rekening moet houden. Laat je zeker niets aan het toeval over?

1. Welke persoonlijke beschermingsmiddelen bestaan er?

Het doel van PBM’s is externe risico’s uitschakelen of ze beperken tot een aanvaardbaar minimum. Voor sommige middelen is de impact duidelijk, zoals het dragen van een veiligheidsbril of handschoenen. Het dragen van een fluo jasje is veeleer een indirecte manier van bescherming: het hesje zelf beveiligt je tegen niets maar het zorgt wel voor meer zichtbaarheid. PBM’s voldoen doorgaans aan strikte Europese eisen en dragen vaak een CE-keurmerk.

► Bescherm je hoofd 

Bij hoofdbescherming denken we automatisch aan een veiligheidshelm. Kies voor een helm met een aanpasbaar binnenwerk (bijvoorbeeld met een draaiknop voor de maatinstelling). Zorg er bovendien voor dat je helm is voorzien van zweetbanden en ventilatieopeningen. Dat maakt het langdurig dragen een stuk ‘luchtiger’. Veiligheidshelmen die voldoen aan de Europese norm EN 397 bieden bescherming tegen vallende voorwerpen die op de helm terecht komen.

► Bescherm je ogen

Voor wie er geen oog voor heeft, zit een ongeluk in een klein hoekje. Onze ogen zijn zeer kwetsbaar en verdienen dus een degelijke bescherming, best in de vorm van een veiligheidsbril. Veiligheidsbrillen zijn doorgaans gemaakt van polycarbonaat, een materiaal dat 40 keer sterker is dan glas. Naargelang de uitvoering kan een veiligheidsbril behandeld zijn tegen uv-stralen, krassen en/of condens. Binnen de familie van de veiligheidsbrillen heb je drie keuzes:

• Standaard spatbril: vergelijkbaar met een gewone bril  maar voorzien van zijkapjes of een montuur dat aan de zijkant verder doorloopt. Zo is er minder risico op een zijdelingse  impact van kleine deeltjes.
• Ruimzichtbril: ook wel ‘goggles’ genoemd. Deze omsluiten je ogen volledig en sluiten nauw aan op het gelaat.
• Overzetbril: dit type bril kan over een gewone bril worden gedragen. Het wordt vaak gebruikt als bezoekersbril of voor mensen die al een correctiebril dragen.

► Bescherm je gehoor

“Mag het wat stiller daar?” Werk je in een luidruchtige omgeving, dan bescherm je je gehoor best met oordopjes. Oordopjes zijn gemaakt van een zacht schuim dat zich perfect aanpast aan je oor en dus een hoog draagcomfort garandeert. Eenvoudig maar effectief. In combinatie met zo’n dopjes kan je oorkappen gebruiken. Hiermee verhoog je de beschermingsfactor voor je oren. Bovendien kan je oorkappen sneller aan- en uitdoen dan dopjes. Vooral handig dus voor zij die in wisselende omgevingen of situaties werken.

► Bescherm je handen

Of je nu aan een bureau werkt of met een heftruck rondrijdt, we gebruiken onze handen continu. Handletsels komen daardoor vaak voor. Nochtans zijn je handen met de juiste handschoenen beter beschermd. Veel hangt af van de omstandigheden en de producten waarmee je werkt. Volg deze gids voor veiligheidshandschoenen om het aangepaste paar te vinden.

► Bescherm je voeten

Net zoals je handen verdienen ook je voeten de nodige aandacht. Werken jij of je collega’s in een magazijn of met zware goederen, dan draag je best veiligheidsschoenen. Dit soort schoenen is uitgerust met een verstevigde neus van kunststof of staal. Om te weten welke schoen overeenkomt met het beroep dat je uitoefent, moet je de veiligheidsklassen volgen (van S1 tot S3). Klasse S2 is bijvoorbeeld aangewezen voor de metaalsector en in de voedselproductie. Klasse S3 daarentegen is het minimale niveau in de bouwsector.

► Bescherm je luchtwegen

Het inademen van stof of chemische producten doet onze longen geen goed. Het dragen van een stofmasker is op sommige werkvloeren zelfs verplicht, zeker voor wie werkt in de chemiesector, farma-industrie of metaalindustrie. Hoe fijner de ‘zeef’ van het stofmasker, hoe beter de filtering. Er zijn drie niveaus waarop een stofmasker filtert:

FFP1	Beschermt tegen onschadelijke rook/stof/nevel.	Voorbeelden: katoendeeltjes, grafiet, ferrometalen, calciumcarbonaat, resten van steen/puin, hooi, enz.
FFP2	Beschermt tegen irriterende rook/stof/nevel.	Voorbeelden: houtdeeltjes, deeltjes van metaal, hars en glaswol, zaadjes en paddenstoelen, enz.
FFP3	Beschermt tegen giftige rook/stof/nevel.	Voorbeelden: keramische vezels, steenwol, cadmium, chroom, enz.

► Draag de correcte beschermingskleding

In de eerste plaats kan je kiezen voor een overall die je over je gewone kleding aandoet. Er bestaan hier eenvoudige modellen in die je beschermen tegen vuil of stof. Maar je kan ook kiezen voor stevigere uitvoeringen die je beschermen tegen kleine spatten van chemicaliën en zuren. Overalls zijn te combineren met overschoenen of een haarnetje om het plaatje compleet te maken.

In de tweede plaats kan je een werkbroek of fluovestje dragen als vorm van beschermingskleding. Een fluovestje biedt op zich geen bescherming. Het is eerder ontworpen om je visibiliteit te verhogen. Toch niet onbelangrijk. Een beetje soortgelijk zijn de fluorescerende veiligheidsarmbanden. Je klikt of plakt zo’n armband gewoon rond je arm zodat ze je niet hinderen bij het uitvoeren van je taken.

2. Aan welke eisen moeten PBM’s voldoen?

Goede persoonlijke beschermingsmiddelen moeten voldoen aan de volgende eisen:

• Een PBM moet de risico’s uitsluiten waarvoor het werd ontworpen, zonder zelf nieuwe risico’s te vormen.
• Het moet in overeenstemming zijn met de omstandigheden op de arbeidsplaats.
• Je moet het kunnen aanpassen aan de drager. Bijvoorbeeld: veiligheidsschoenen moeten orthopedisch aanpasbaar zijn aan de voeten van de drager. Veiligheidshandschoenen moeten in de juiste maat van de drager ter beschikking zijn.
• Draag je meerdere persoonlijke beschermingsmiddelen tegelijkertijd, dan moeten ze met elkaar compatibel zijn, zonder dat hun werking in het gedrang komt.

3. Welke verplichten brengen PBM’s met zich mee?

► Verplichtingen voor de werkgever¹:

• Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gratis ter beschikking worden gesteld van de werknemer.
• De werkgever moet de nodige instructies overbrengen voor het correct gebruik en onderhoud. Hij moet bovendien duidelijk aangeven wanneer een PBM verplicht is.
• De werkgever staat in voor het onderhoud, de herstelling en desinfectie van het persoonlijk beschermingsmateriaal. Bij slijtage of gebreken moet hij tijdig in vervanging voorzien.

► Verplichtingen voor de werknemer¹:

• De werknemer is verplicht de PBM te gebruiken die door de werkgever wordt opgelegd.
• Hij is verplicht deel te nemen aan voorlichting en instructie. Hij moet eveneens op de juiste wijze zijn PBM onderhouden en opslaan.
• In principe mogen werknemers hun PBM niet mee naar huis nemen. De beschermingsmiddelen moeten op de arbeidsplaats op een gepaste manier worden opgeslagen. De werkgever kan hier echter uitzonderingen op maken.

Denk eraan dat een PBM  in regel altijd persoonlijk is. Dit betekent dat ze niet achtereenvolgens mogen worden gedragen door verschillende werknemers. Hierop kan echter een uitzondering worden gemaakt indien ze bij elke verandering van gebruiker voldoende worden gereinigd, ontstoft of gedesinfecteerd.

Bron:
¹ www.beswic.be/nl/themas/beschermingsmiddelen/persoonlijke-beschermingsmiddelen-pbm

Over de auteur

Christophe Jansen: Christophe werkt als auteur voor RAJA. Als Content en Communicatie Specialist geeft hij vorm aan het verhaal achter RAJA's producten.

Lees meer