Hoe ‘smart’ kunnen slimme verpakkingen zijn?

Smart cities, smart homes, smart tv’s, smart watches… De reeks wordt elk jaar langer en langer. Zelfs verpakkingen kunnen tegenwoordig ‘smart’ zijn. Ze bieden veel meer mogelijkheden voor de gebruiker en voor de bescherming van je producten. Tijd om halt te houden bij twee soorten van die slimme verpakkingen: intelligente en actieve. Het verschil tussen beide zegt je nu misschien nog niks maar daar zullen we snel verandering in brengen.

1. De twee gezichten van slimme verpakkingen

Net zoals alles wat ‘smart’ is, maken slimme verpakkingen ons leven makkelijker. Ze worden doorgaans opgedeeld in twee categorieën.

► In de eerste plaats is er de intelligente verpakking. Die is ontworpen om de gebruiker te informeren. Het is vaak een sensor of indicator die aan een verpakking wordt toegevoegd zodat er informatie kan worden verzameld. Ze geven bijvoorbeeld aan wanneer een temperatuur werd overschreden, wanneer een verpakking kantelde of wanneer een houdbaarheidsdatum werd bereikt. Intelligente sensoren kunnen zowel binnenin als buiten op de verpakking worden aangebracht.

► In de tweede plaats hebben we ook nog de actieve verpakking. Deze soort zal je producten beschermen. Het ‘activeert’ daarbij zichzelf om veranderingen in de verpakking tegen te gaan. Het doel is om je product langer in een goede conditie te houden. Denk maar aan droogmiddel: dringt er vocht in je verpakking, dan zal het droogmiddel dit neutraliseren en zo je product beschermen. Het actieve element kan als bijsluiter aan de verpakking worden toegevoegd (zoals het droogmiddel) of er volledig in zijn geïntegreerd (zoals bij een ESD-verpakking).

2. Voorbeelden van ‘intelligente’ verpakkingen

Intelligente verpakkingen zijn in staat om veranderingen aan je producten te volgen, te meten en te melden – zonder je product te beïnvloeden. Goed om te weten: onderstaande indicatoren helpen je niet enkel om informatie te verzamelen. Ze creëren ook een grotere bewustwording bij de personen die met je producten omgaan. De indicatoren kleven vaak aan de buitenkant van een pakket waardoor het voor iedereen duidelijk is dat er voorzichtiger mee moet worden omgesprongen. Dankzij de indicatoren weet je bovendien perfect waar in de logistieke keten een fout optrad.

Indicator voor koude	Indicator voor warmte
• Het venster verkleurt paars als de té lage temp. langer dan 30 min. aanhoudt. • Werkt doorlopend (geen activatie nodig). • Laat ‘m opvallen met dit label.	• 3 vensters kleuren na elkaar rood bij blootstelling aan te hoge temperaturen. • Activatie: trek aan het beschermlipje. • Laat ‘m opvallen met dit label.

Schokindicator ShockWatch®	Kantelindicator TiltWatch®
• Verkleurt als je pakket een bepaalde gravitatiekracht (schok) te verduren kreeg. • Ideaal voor producten die zeer kwetsbaar zijn. • Laat ‘m opvallen met dit label.	• Verkleurt als pakket meer dan 83° helt. • Ideaal voor producten met vloeistoffen zoals airco’s of batterijen (met batterijzuur). • Laat ‘m opvallen met dit label.

3. Voorbeelden van ‘actieve’ verpakkingen

Een actieve verpakking gaat zélf tot actie over om je producten te beschermen. Zodra er een schadelijke stof wordt waargenomen (water, vocht, zuurstof, enz.) doet de actieve verpakking zijn werk. Hieronder een paar voorbeelden:

Droogmiddel	ESD-verpakkingen
• Beschermt tegen schade door vocht of corrosie • Vaak gebruikt bij voedsel of kleding. • Bekijk hier alle mogelijkheden van droogzakjes met klei of silicagel.	• Beschermt tegen een elektrostatische ontlading. • Geschikt voor verpakken van elektronica. • Bekijk hier alle mogelijkheden van antistatische ESD-verpakkingen.

4. Twee sectoren die niet zonder kunnen

Voedingssector

Tijd en temperatuur zijn twee factoren die een funeste invloed hebben op wat we eten en drinken. Slimme verpakkingen zijn in de voedingssector onmisbaar. Ze vertellen ons bijvoorbeeld of de opgelegde temperatuur werd gerespecteerd (en voor hoe lang). Daarnaast bestaan er indicatoren die inspelen op de luchtvochtigheid, de houdbaarheidsdatum of de traceerbaarheid (om te weten waar je voedsel vandaan komt). Een van de meest innovatieve verpakkingstechnieken is MAP (Modified Atmosphere Packaging). Het komt er daarbij op neer dat lucht uit de binnenkant van de verpakking wordt getrokken. Daarna vervangt men het door een gasmengsel dat het voedsel beter beschermt tegen verderf. Men gebruikt het onder andere voor het knapperig houden van groenten.

Farmaceutische sector

Slimme verpakkingen garanderen een correcte bewaring van geneesmiddelen en bevorderen een juiste naleving van de voorschriften door de patiënt. Naast ‘eenvoudige’ slimme verpakkingen zoals temperatuurindicatoren en droogzakjes, gebruikt men ook almaar vaker nieuwe technologieën. NFC en Bluetooth bijvoorbeeld maken het makkelijker om de verpakking te laten ‘communiceren’ met de patiënt (via zijn smartphone). Het Duitse bedrijf Faller Packaging ontwierp een interactieve verpakking “Smart Packaging” genaamd. Het pillendoosje herinnert de patiënt er aan wanneer hij zijn geneesmiddel moet innemen en hoe hij dat precies moet doen.

De markt van de slimme verpakkingen is er zeker eentje om verder in de gaten te houden. Voor de periode 2017-2023 gaat men uit van een jaarlijkse groei van zo’n 5% (Market Research Future). Ongetwijfeld zullen nog heel wat nieuwe toepassingen en technologieën tot onze alledaagse verpakkingen doordringen. Benieuwd wat de toekomst brengt!

Over de auteur

Christophe Jansen: Christophe werkt als auteur voor RAJA. Als Content en Communicatie Specialist geeft hij vorm aan het verhaal achter RAJA's producten.

Lees meer